Wpływ aplikacji KinesioTaping na asymetrię tułowia oraz rzut środka ciężkości ciała u kobiet po mastektomii jednostronnej.
Wpływ aplikacji KinesioTaping na asymetrię tułowia oraz rzut środka ciężkości ciała u kobiet po mastektomii jednostronnej.

Wpływ aplikacji KinesioTaping na asymetrię tułowia oraz rzut środka ciężkości ciała u kobiet po mastektomii jednostronnej.

 

1. Wstęp

Rak piersi jest jednym z najczęściej występujących wśród kobiet nowotworów, i jak do tej pory najskuteczniejszą metodą jego leczenia jest mastektomia. W zależności od rozległości nowotworu i jego stopnia złośliwości lekarz prowadzący decyduje o wielkości usunięcia gruczołu, przy czym celem jest pozostawienie jak największego obszaru tkanek nie

objętych rozrostem. Najbezpieczniejszym rodzajem operacji, dającym największą pewność zatrzymania dalszej progresji guza, jest mastektomia radykalna wraz z usunięciem przyległych węzłów chłonnych. Jeśli zachodzi taka potrzeba, usuwa się również mięsień piersiowy większy i/lub mniejszy. Obecnie dąży się do oszczędzenia jak największej ilości tkanki mięśni piersiowych. W ujęciu funkcjonalnym i z punktu widzenia fizjoterapeutów jest to korzystne ze względu na zmniejszenie ryzyka ograniczenia ruchomości w obrębie stawów obręczy barkowej. Operacja mastektomii wiąże się z licznymi powikłaniami. Najczęstszymi

Z nich są: obrzęk limfatyczny kończyny górnej strony operowanej, zaburzenie statyki ciała, asymetria ustawienia tułowia, osłabienie siły mięśni obręczy barkowej i tułowia. Czynniki te wpływają również na zdolności koordynacyjne, a tym samym powodować mogą utrudnioną kontrolę równowagi ciała. Utrzymanie równowagi ciała człowieka opiera się na zdolności organizmu do regulowania położenia środka ciężkości ciała nad podstawą podparcia przy zmieniających się warunkach mechanicznych. Równowaga jest jedną ze składowych części zdolności koordynacyjnych. Zdolność równowagi umożliwia utrzymanie pozycji ciała (równowaga statyczna) lub jej odzyskanie w czasie wykonywania zadania motorycznego i po jego zakończeniu (równowaga dynamiczna). Podstawą zdolności równowagi są informacje odbierane przez receptory dotykowe, kinestetyczne, optyczne i przedsionkowe.

 

Na równowagę wpływ mają:

  • zmysł wzroku;
  • układ przedsionkowo-błędnikowy (zmysł słuchu);
  • prawidłowo funkcjonujący układ nerwowy;
  • przebyte urazy (złamania, skręcenia, urazy tkanek miękkich);
  • prawidłowo funkcjonujący układ kostno-stawowy i mięśniowo-powięziowy;
  • zdolność reagowania na zmieniające się warunki zewnętrzne;
  • czucie głębokie.

 

Po zabiegu mastektomii zmiany w postawie i zdolności utrzymania równowagi ciała są tym większe, im większy rozmiar piersi miała pacjentka i im dłuższy okres czasu upłynął od operacji. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń całej biomechaniki ciała, co następnie indukuje dolegliwości bólowe i utrudnia codziennie funkcjonowanie. Co więcej, mastektomia wpływa także na estetykę ciała oraz psychikę kobiety operowanej.
Jak pokazują prace Hawro i wsp. oraz Rostkowskiej i wsp. pozytywny efekt na utrzymanie prawidłowej postawy ciała kobiety po zabiegu mastektomii ma wpływ aktywność fizyczna. Pierwszym krokiem do wyrównania asymetrii ciała jest zrównoważenie masy po obu stronach tułowia, a więc uzupełnienie braku piersi. Rekonstrukcja piersi nie jest w Polsce jeszcze zbyt powszechna, wobec czego zaleca się kobietom noszenie protezy piersi. Liczne badania dowodzą, że systematyczne noszenie protezy, włączając także spanie w niej, skutkuje mniejszymi odchyleniami w postawie ciała.

 

2. Cel pracy

Celem niniejszej pracy było zbadanie wpływu aplikacji KinesioTaping na asymetrię tułowia, ustawienie obręczy barkowej oraz rzut środka ciężkości ciała u kobiet po mastektomii jednostronnej.

 

3. Materiały i metody

3.1. Grupa badawcza

Do badań włączono 12 kobiet w wieku od 40 do 65 lat, które w chwili badania były pacjentkami Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej i korzystały z usług Ośrodka Rehabilitacji tego Centrum. Masa ciała badanych wynosiła średnio 70,0 kg. Wszystkie badane poddane były w przeszłości całkowitej jednostronnej mastektomii oraz chemioterapii i/lub radioterapii). Średni czas od zabiegu operacyjnego wynosił 4,0 lata.

 

3.2. Kryteria włączenia do badań:

  • zakończone leczenie choroby podstawowej (co najmniej rok od zabiegu operacyjnego);
  • pisemna zgoda na badanie;
  • brak świeżych urazów;
  • brak obrzęku limfatycznego lub obrzęk I stopnia;
  • brak udokumentowanych zmian zwyrodnieniowych w obrębie dużych stawów i związanych z nimi zniekształceń;
  • brak bólu.

 

3.3. Kryteria wykluczenia z badań:

  • brak możliwości przyjęcia pionowej postawy przez badaną;
  • schorzenia współistniejące (urazy świeże lub odległe powodujące zaburzenia statyki ciała);
  • zaburzenia neurologiczne, reumatologiczne, ortopedyczne;
  • ogólne zły stan zdrowia pacjentki;
  • pacjentki po rekonstrukcji piersi lub w trakcie.

 

3.4. Narzędzia badawcze

Badanie wykonano przy użyciu aparatury do komputerowej oceny postawy ciała systemu MORA 4Generacji oraz posturografu Balance Master firmy Neurocom. Aparatura Mora to konstrukcja łącząca zalety systemów analizy przestrzennej typu MORA/ISIS i analizę ruchu opartą na markerach. Badanie wykorzystuje metodę fotogrametrii, czyli wykonanie pomiarów antropometrycznych na podstawie zdjęcia badanej powierzchni. Komputer pozwala na uzyskanie trójwymiarowych współrzędnych badanej powierzchni i jednocześnie oblicza parametry postawy ciała w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej wraz z graficznym przedstawieniem wyników. Rysunek można dowolnie obracać i powiększać, a na uzyskanym obrazie wyraźnie widoczne są zmiany w ustawieniu markerów. Badanie koordynacji ruchowej i równowagi przeprowadzone zostało na posturografie „Balance Master‖ firmy NeuroCom. Posturograf dysponuje szeregiem testów pozwalających na szczegółowe badanie składowych koordynacji ruchowej oraz równowagi statycznej i dynamicznej. Badanie miało charakter nieinwazyjny. Platforma posturograficzna to płyta wyposażona w czujniki tensometryczne rejestrujące siły nacisku i momenty sił wywierane na podłoże przez stopy osoby badanej. Główne części składowe aparatu to długa platforma (46x152cm) z nakładaną gąbką oraz komputer stacjonarnego na platformie jezdnej wraz z oprogramowaniem. Platforma posturogaficzna przystosowana jest do masy ciała badanego wynoszącej od 18 do 136kg i wzrostu od 76 do 203cm. Umożliwia ona obiektywną ocenę przedsionkowej i dowolnej motorycznej kontroli równowagi. W trakcie badania mierzonymi wartościami są:

  • położenie środka ciężkości (COG);
  • czas reakcji;
  • prędkość kątowa wychylenia;
  • zakres przemieszczeń kątowych środka ciężkości

 

Metoda KinesioTaping jest znaną od ponad 30 lat formą terapii wspomagającej proces rehabilitacji. Metoda została wynaleziona przez Japończyka – doktora Kenzo Kase, a jej skuteczność została udowodniono naukowo. Metoda kinesiotapingu jest terapią bezinwazyjna, bezpieczną, łatwą w stosowaniu. Aplikacja polega na naklejeniu na skórę pacjenta specjalnego plastra bawełnianego, który może pozostawać całodobowo na skórze do 5 dni. Metoda jest formą terapii wspomagającą proces rehabilitacji i powoduje szybszą regenerację tkanek i powrót do zdrowia. Poniżej przedstawiona jest przykładowa aplikacja KinesioTaping u kobiety po mastektomii jednostronnej.

 

 

3.4.1. Przebieg badania

U wszystkich badanych wykonano:

1) Badanie wstępne za pomocą aparatury MORA.

2) Badanie wstępne za pomocą posturografuBalance Master.

3) AplikacjęKinesioTaping na łopatkę i kończynę górną po stronie mastektomii.

4) Powtórne badanie za pomocą aparatury MORA.

5) Powtórne badanie za pomocą posturografu BalanceMatser.

Przed przystąpieniem do pomiarów za pomocą aparatury MORA osoba badana proszona była o zdjęcie obuwia oraz odzieży wierzchniej od pasa w górę, włącznie z protezą piersi.

Na plecach badanej zaznaczono markerem punkty referencyjne:

  • wyrostki kolczyste od C7 do S1;
  • kolce biodrowe tylne górne;
  • kąty dolne łopatek.

 

Etap II

Kolejna część badania polegała na wykonaniu pomiarów przy pomocy platformy posturograficznej Balance Master. W badaniu wykorzystano zaprogramowany test mCTSIB – ModifiedClinical Test of Sensory Interaction on Balance (Badanie Kliniczne Interakcji Sensorycznej w Równowadze). Badanie to miało za zadanie ocenę równowagi w warunkach kontroli wzrokowej i bez niej.

Warunki badania były następujące:

  • czas pomiaru –10s;
  • liczba prób – 3 z otwartymi i 3 z zamkniętymi oczami;
  • podłoże twarde (płaska płyta tensometryczna);
  • podłoże miękkie (podkładka piankowa).

 

Etap III

W trzeciej części badania wykonano aplikację KinesioTaping, która składała się z połączenia dwóch technik z użyciem jednego odcinka taśmy:

techniki mięśniowej– wspomagającej część wstępującą mięśnia czworobocznego oraz aplikacji funkcjonalnej dla kończyny górnej (napięcie taśmy poniżej 35%). Aplikację rozpoczynano w pozycji spoczynkowej (swobodnej)na okolicę Th10-Th12, następnie w pozycji rozciągniętej mięśnia czworobocznego części dolnej (zgięcie ramienia i przywiedzenie horyzontalne) taśmę poprowadzono po krawędzi mięśnia. Kolejno wykonywano powrót do pozycji wyjściowej i poprowadzenie aplikacji w pozycji rozciągniętej tkanek (rotacja wewnętrzna stawu ramiennego), spiralnie wzdłuż kości ramiennej w kierunku nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Opisana aplikacja wykorzystywała cofanie się taśmy do punktu początkowego, co miało za zadanie zwiększenie rotacji zewnętrznej w stawie ramiennym, nierozerwalnie połączonej ze zbliżeniem łopatki do linii wyrostków kolczystych. Jednocześnie aplikacja wspomagająca funkcję powięzi mięśnia czworobocznego części wstępującej zwiększała przyparcie kąta dolnego łopatki do klatki piersiowej, dodatkowo obniżając obręcz barkową, jak również pośrednio zmieniając rotację w odcinku piersiowym kręgosłupa.

Etap IV i V

Po 15 minutach od naklejenia opisanej wyżej aplikacji, powtórzono procedurę wykonania zdjęcia za pomocą kamery MORA oraz badania równowagi statycznej i dynamicznej na posturografie.

 

4. Wyniki

4.1. Analizowane parametry badań

Po wykonaniu zdjęć za pomocą aparatury MORA do analizy wybrano

następujące parametry:

  • różnica wysokości linii ramion;
  • różnica wysokości łopatek;
  • rotacja w płaszczyźnie poprzecznej na wysokościach poszczególnych

kręgów Th.

 

4.2. Wyniki badania

Analiza wyników wykazała, że aplikacja KinesioTaping wpływa na zmianę ustawienia obręczy barkowej w płaszczyźnie czołowej oraz na zmianę rotacji w odcinku piersiowym kręgosłupa.

Zmianie uległy następujące parametry:

a)      istotne statystycznie (p<0,05):

  • Wysokość linii ramion– zmniejszenie asymetrii
  • Wysokość łopatek– położenie symetryczne
  • Rotacja w płaszczyźnie poprzecznej na wysokościach poszczególnych kręgów Th – zmiana kierunku rotacji.

 

4.2.1. Analiza wyników uzyskanych za pomocą aparatury MORA

Wyniki wykazały statystycznie istotne różnice (p<0,05) w parametrach:

kąt linii ramion (KR–kąt linii ramion), wysokość łopatek (UL– różnica wysokości dolnych kątów łopatek) oraz rotacja w płaszczyźnie poprzecznej na wysokości kręgów w odcinku Th (rotacja). Parametr definiujący wysokość linii ramion (KR) wykazał zmniejszenie asymetrii ich wysokości w grupie po aplikacji KinesioTaping. U dziewięciu kobiet odnotowano zmniejszenie parametru, a tym samym poprawę symetrii linii ramion. U trzech kobiet odnotowano zwiększenie się parametru, więc pogorszenie się symetrii linii ramion. U sześciu kobiet nastąpiło zmniejszenie wartości różnica wysokości łopatek (UL). U czterech kobiet parametr nieznacznie się pogorszył, natomiast u dwóch badanych nie było różnicy wysokości łopatek. U dziesięciu na dwanaście badanych kobiet nastąpiła istotna statystycznie (p<0,05) zmiana kierunku rotacji kręgów (dokładniej – zmiana położenia markerów wskazujących na położenie wyrostków kolczystych). Natomiast u dwóch pozostałych kobiet zmiany nie nastąpiły.

 

4.2.2. Analiza wyników badania za pomocą posturografu Balance Master

W grupie dwunastu badanych kobiet zakres wychylenia (COG) zmienił się z 35,5 na 36,75 procent (%). Kierunek rzutu środka ciężkości zmienił się z 17,46 na 14,7 stopni [deg]. Obie zmiany nie były istotne statystycznie (p>0,05).Pomimo tego u połowy badanych kobiet nastąpiła poprawa powrotu środka ciężkości w kierunku czworoboku podparcia.

 

5. Podsumowanie wyników i dyskusja

Literatura naukowa donosi, iż obręcz barkowa u kobiet po mastektomii wykazuje dużą asymetrię linii barków, a mianowicie łopatka po stronie operowanej znajduje się w elewacji. Badania własne potwierdzają ten pogląd– w grupie badanych kobiet występowały asymetria linii barków i różnica w wysokości łopatek. W dostępnej literaturze brak jest badań na temat działania ocenianego sposobu aplikacji KinesioTaping. Jest to bowiem aplikacja autorska, konstruując którą brane były pod uwagę elastyczność i kierunek cofania się taśmy, a także aspekt biomechaniczny obręczy barkowej. Wykorzystana w badaniach aplikacja KinesioTaping została opracowana specjalnie na potrzeby kobiet, u których wystąpiły powikłania po mastektomii, zwłaszcza w postaci ograniczenia ruchomości w stawach obręczy barkowej. Jej oddziaływanie zmniejsza dysfunkcję związaną z asymetrią tułowia i po części może zmienić dysfunkcję ruchową pacjentek.

 

6. Wnioski

W wyniku przeprowadzonych badań o charakterze pilotażowym nasuwa się wniosek o skuteczności metody KinesioTaping w terapii asymetrii obręczy barkowej u kobiet po mastektomii. Proponowana własna metoda aplikacji KinesioTaping wpływa pozytywnie na zmianę ustawienia obręczy barkowej i łopatki, jednak, zgodnie z oczekiwaniami, nie zmienia położenia środka ciężkości ciała. Metoda ta może być z powodzeniem stosowana jako terapia wspomagająca leczenie zaburzeń symetrii obręczy barkowej u kobiet po jednostronnej mastektomii. Należy jednak pamiętać, że nie jest to jedyna aplikacja KinesioTaping, która może być stosowana w tej dysfunkcji ciała. Ze względu różnice anatomiczne budowy ciała oraz stopień zaburzeń funkcji kończyny górnej aplikacje należy dobierać indywidualnie.

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl